Ngụy biện cắt xét thông tin ngoài ngữ cảnh (fallacy of quoting out of context)
Cách đây không lâu, có một bài báo tệ hại tại CafeBiz (dẫn nguồn từ Trí thức trẻ): "Người Việt tuy nghèo, nhưng chất lượng sống ngang với các nước có thu nhập 10.000 USD/người". (http://goo.gl/G12Ac8)
Thật ra bài báo đã cắt xén, thổi phồng thông tin một báo cáo thống kê của một công ty có tên BCG trong đó họ đưa ra một chỉ số Sustainable Economic Development Assessment (SEDA - tạm dịch chỉ số phát triển kinh tế bền vững) và xếp loại các quốc gia dựa trên chỉ số đó. Báo cáo gốc của công ty BCG ở đây: https://goo.gl/9hM3XG
Khoan bàn đến đúng sai, mô hình thống kê mà công ty này đưa ra, chỉ số của nó hợp lý thế nào..., nguyên toàn báo cáo gốc chỉ có một đoạn đáng chú ý nói về VN: "Vietnam is among the top performers in terms of how well it converts wealth in well-being: it has a much higher current-level score for well-being than other countries with similar income levels", ở trang 11/59. Nghĩa là theo BCG, VN có điểm số SEDA tốt hơn so với các nước cùng thu nhập mà thôi. Ngoài ra không có bất kỳ chỗ nào nói thêm về VN, nào là VN có CHẤT LƯỢNG SỐNG ngang bằng các nước khác có thu nhập 10.000USD cả.
Bài báo của Cafebiz đã phạm lỗi ngụy biện cắt xét thông tin ngoài ngữ cảnh (fallacy of quoting out of context https://goo.gl/lyOT1O), loại ngụy biện khi ai đó đăng, trích dẫn lại một thông tin (ví dụ một phát ngôn, nhận xét, dữ liệu nào đó) ở dạng cắt xén, hay trích rút phát biểu ấy ra ngoài ngữ cảnh gốc, để lái vấn đề sang hướng khác, gây cho người đọc thứ ba hiểu nhầm. Ở đây tác giả bài báo đã bóp méo thông tin gốc và dối trá bảo Việt Nam có chất lượng cuộc sống cao bằng các nước có thu nhập 10.000 USD.
Ngụy biện cắt xén thông tin (quoting out of context) là một trường hợp đặc biệt của ngụy biện rơm (straw man - xem ví dụ 10, 15) và là một ngụy biện mà báo chí nhà nước VN hay dùng để định hướng dư luận và các dư luận viên hay dùng nó để vu oan, tấn công luận điểm và cá nhân người khác.
Kinh nghiệm đặt ra: luôn phải cẩn thận kiểm tra nguồn tin kỹ càng trong thời đại mạng xã hội hiện nay, dù là nó đến từ báo chí chính thống.
